پرسش :

خداوند از گذشته و آینده ى انسان مطلع است و آینده ى هر فرد نزد خداوند مشخص است، آیا انسان مجبور است که بر طبق همان برنامه اى که تنظیم شده، به پیش برود؟


پاسخ :
بسمه تعالى: علم خداوند به آینده، از انسان سلب اختیار نمى کند؛ مثلاً معلم بر اثر ممارست با شاگردان کلاس خود، مى داند که کدام یک از اینها قبول و کدام یک از آنها رفوزه خواهد شد. آیا علم پیشین معلم در سرنوشت آن افراد مؤثر است؟! به تعبیر دیگر خداوند مى داند که انسان فلان کار را انجام خواهد داد، ولى علم خداوند به این نحو است که مى داند انسان، آن کار را از روى اختیار انجام خواهد داد. والله العالم

منبع: استفتائات، آیت ‌الله العظمى سبحانى (دام ظله)، جلد اول، قم: مؤسسه امام صادق علیه‌ السلام، 1389.